Al jaren wordt gesteggeld over het gebrek aan bewegen in onze maatschappij. Een bekroond onderzoek van een student sportkunde spreekt klare taal.
Uit recente berichten is weer eens gebleken hoe dramatisch het is gesteld met het recreatief bewegen in ons land en met name onder jongeren. Nederlandse kinderen worden wereldkampioen stilzitten genoemd. Trainers bij sportverenigingen schrikken van de bewegingsarmoede onder nieuwe jeugdleden en de obesitascijfers groeien almaar door.
Al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw werd dit alles voorspeld. De vakleerkrachten op de lagere scholen waren wegbezuinigd en de jeugd kreeg nog maar mondjesmaat adequaat bewegingsonderwijs. Wat onderwijzers met alle goede bedoeling weten te leveren, schiet doorgaans ernstig tekort.
De gevolgen zijn, samen met de crisis rond ons voedingspatroon en overgewicht, overduidelijk. De gezondheidszorg wordt overspoeld met mensen die lijden aan welvaartsziekten, zoals hart- en vaatziekten en diabetes.
Trim u fit
Vandaar dat allerlei instanties, ook de overheid, al jaren proberen meer mensen aan het bewegen te krijgen. ‘Trim u fit’ klonk het al dik veertig jaar geleden. Daarbij horen tegenwoordig ook beweegrichtlijnen, maar hoe krijg je burgers zover dat ze werkelijk aan de slag gaan met die normen van de Gezondheidsraad.
Dat laatste was onderwerp van een studie van student sportkunde Waldemar Wessels die een ‘excellente’ scriptie schreef over het implementeren van scenario’s voor de nieuwe beweegrichtlijnen. Wessels won met zijn onderzoek de Sport Innovatie Prijs 2018 van het Instituut voor Sportstudies.
In een webbericht van zijn Hanzehogeschool Groningen zegt Wessels: “Ik heb ervoor gekozen de verschillende mogelijke scenario’s waarop de beweegrichtlijnen geïmplementeerd konden worden te verkennen, waarbij het van belang is dat het aannemelijk is dat het kabinet daadwerkelijk kiest voor een van deze scenario’s.”
Gedragsverandering
“De implementatie van de beweegrichtlijnen valt of staat met de doelstellingen van het kabinet. In hoeverre zijn zij bereid te investeren in een verhoging van het nalevingspercentage? Als zij een aanzienlijk verschil willen maken, zullen ze bereid moeten zijn een investering te doen die duurzame gedragsverandering oplevert.”
Wessels onderzocht voor zijn scriptie drie scenario’s die het kabinet – via het Nationaal Preventieakkoord – kon kiezen om de beweegrichtlijnen te kunnen implementeren. Wessels: “Uit het preventieakkoord blijkt dat het eerste scenario, inzetten op communicatie, zal worden uitgevoerd. Maar onderzoek toont aan dat communicatie niet zorgt voor daadwerkelijk gedragsverandering.”
“Het zorgt voor een verandering van de attitude ten opzichte van bepaald gedrag. Mensen gaan bijvoorbeeld positiever kijken naar meer bewegen en zien in dat het belangrijk is, maar gaan nog niet daadwerkelijk meer bewegen. Het beleid van het kabinet zal dan ook niet zorgen voor een verhoging van het nalevingspercentage en is niet doeltreffend noch doelmatig.”
“Het aanpassen van de fysieke leefomgeving of het opzetten van een integrale aanpak daarentegen zijn wel effectief, maar vragen ook om een grotere investering van de overheid. In mijn scriptie is meer te lezen over deze scenario’s.”
Tweede Kamer
Het wachten is nu dus op betere maatregelen van het kabinet. Tweede Kamerlid Michiel van Nispen (SP) heeft al vaker gepleit voor beter bewegingsonderwijs op lagere scholen. Hoe beziet hij de huidige stand van zaken? Van Nispen: “Dat alleen meer of betere communicatie niet gaat helpen, verbaast mij niet. Juist daarom hebben wij steeds gezegd dat er meer moet gebeuren. Het voorstel voor meer en beter bewegingsonderwijs is onze bijdrage hieraan.”
“In de Tweede Kamer ligt op dit moment de SP-wet meer en beter bewegingsonderwijs ter behandeling voor. Het debat hierover zal later dit jaar hervat worden. Wij zoeken nu draagvlak bij andere politieke partijen om in te stemmen met het voorstel om een urennorm voor bewegingsonderwijs onder leiding van een vakleerkracht in de wet opgenomen te krijgen. In het belang van een gezonde en sportieve samenleving en ook om de werkdruk voor het onderwijs te verlichten.”
De preventieve maatregelen die je van de overheid en ook zorgverzekeraars zou mogen verwachten om de huidige bewegingsarmoede te bestrijden, lijken op dit moment echter tekort te schieten.
Hier vind je de complete scriptie van Waldemar Wessels.
Check ook de uitgebreide brochure met beweegrichtlijnen van de Hartstichting:
Bewegen doet wonderen (pdf)
Bron quotes Waldemar Wessels: Hanzehogeschool Groningen
