Wandelen is een eenvoudige manier om mensen in beweging te krijgen en bevordert de gezondheid. Met nog een stapje extra, op het gebied van voeding en mentale coaching, bereik je veel meer gunstige effecten.
Wandelen is de bewegingsvorm bij uitstek voor mensen die kampen met gezondheidsproblemen zoals obesitas, diabetes en hart- en vaatziekten. Programma’s zoals Wandelfit stimuleren mensen om op laagdrempelige wijze in beweging te komen en hun gezondheid verbeteren. Maar wil je meer impact bereiken en daadwerkelijk voor gedragsverandering zorgen, dan dien je als trainer ook aandacht te besteden aan voeding en mentale coaching, zegt docent sportkunde Bram Janssen. “Vanuit de KWBN hebben we daarom het FitStap-programma ontwikkeld.” Vooruitblikkend op zijn workshops tijdens de Wandeltrainersdag van 6 april, sprak Running 20/20 Janssen over de gedachtegang achter het 12-weekse programma.
De FitStap aanpak
Het FitStap-programma is zowel een groeps- als een individueel proces, begint Janssen. “De trainer begeleidt de wekelijkse trainingen en het gezamenlijke groepsgesprek, maar de deelnemers moeten ook zelf actief aan de slag. Elke week ontvangen zij via de FitStap-app een beschrijving van hun twee zelfstandige trainingen, twee opdrachten op het gebied van voeding en coaching, een opdracht cognitieve fitness, en vier tips voor een gezonde levensstijl, voeding en mentale fitheid.”
“Iedere deelnemer bepaalt zelf op welke dag hij of zij met het een en ander aan de slag gaat. De trainer kan via zijn dashboard zowel de individuele vorderingen zien als het gemiddelde van de groep. Feedback volgt in de groepsapp en in het wekelijkse gesprek, waar het individuele gedrag gezamenlijk wordt besproken.”
Zelfstandig kiezen
“Omdat iemands motivatie bepalend is voor een succesvolle gedragsverandering, proberen we deelnemers gedurende het hele programma te stimuleren voor zichzelf betere keuzes te maken,” aldus Janssen. “Psychologen spreken hierbij van de self determination theory. Als je alleen tot je neemt wat een ander je voorkauwt, is de kans klein dat je die kennis en vaardigheden zal internaliseren in je dagelijkse gedrag en mindset.”
Bij de inschrijving vult iedereen een basismotivatie en fitnessniveau in, waardoor ze gelijk vanaf het begin getriggerd zijn om over hun persoonlijke doelen na te denken, licht Janssen toe. De coach doceert vervolgens niet wat de deelnemer de komende weken moet doen, maar laat dat ieder zelf bedenken via een individueel vraaggesprek. ‘Jij zegt dat je aan het einde van de rit je doel bereikt wilt hebben, wat moet je daarvoor doen?’
Door deze manier van vragen stellen (motivational interviewing), geeft de deelnemer zelf invulling aan het programma, passend bij de eigen situatie, persoonlijkheid en levensfase. Daardoor gaat hij of zij gemotiveerder van start. Naarmate iemands kennis en vaardigheden toenemen, zal die motivatie naar alle waarschijnlijkheid nog verder groeien.
“Het is aan de FitStap-coach om de deelnemer via autonomy support meer inzicht te geven in diens persoonlijke gedrag, wensen en keuzes. Maar wat diegene daar vervolgens mee doet, is aan hem- of haarzelf.”
Kracht van de groep
Het voorgaande betekent overigens niet dat de individuele keuzes compleet losstaan van de groep. De deelnemers inspireren, spiegelen en leren van elkaar. “Groepen zijn vaak heel divers,” zegt Janssen. “Sommige mensen doen mee om gezondheidsredenen, andere om fitter te worden of juist vooral voor het sociale contact. Die laatste categorie deelnemers is vaak minder bezig met de individuele opdrachten, maar wel heel positief voor de sfeer. Zij kunnen met hun enthousiasme de minst gemotiveerde deelnemers meetrekken, waardoor ook die actiever gaan meedoen. Een positieve sfeer in de groep kan iemands eindresultaat enorm versterken.”
Gedrag blijvend veranderen
Naar aanleiding van het voorgaande denk je misschien dat ons gedrag altijd een bewuste keuze is. Niets is minder waar. We zijn nu eenmaal gewoontedieren met een brein dat snel in automatismen vervalt.
“In het FitStap-programma is daarom een grote rol weggelegd voor cognitieve fitness,” vertelt Janssen. “Het lijken simpele oefeningen, maar in de praktijk blijkt het best lastig om afwisselend de ene hand met gespreide vingers tegen de borst te houden en gelijktijdig van de andere een vuist te maken en de arm te strekken. Doordat je linker- en rechterhersenhelft actiever met elkaar moeten communiceren, moet je bewust dingen anders doen. De gedachte erachter: door je hersenen op deze manier uit te dagen, leren ze beter om te gaan met verandering. Op termijn helpt het deelnemers om hun leefgewoonten weer in eigen hand te nemen en ingesleten gedragspatronen bewust te veranderen.
Bram Janssen werkte jarenlang voor KWBN. In zijn workshop tijdens de Wandeltrainersdag zal hij nog veel meer vertellen over de invulling van het FitStap programma, de kracht van de groep en het belang van eigen keuzes voor blijvende gedragsverandering. Ben jij al aangemeld voor de Wandeltrainersdag? Er zijn op dit moment nog maar een paar plaatsen vrij.
Foto’s boven: Bram Janssen (foto KWBN)
