Rommelende darmen, buikkrampen, diarree, veel duurlopers kunnen erover meepraten. 30 tot 50 procent van de marathonlopers heeft weleens te maken gehad met maagdarmklachten. Wellicht het bekendste voorbeeld is de Britse wereldrecordhoudster Paula Radcliffe, die tijdens de marathon van Londen in 2005 moest stoppen en op het asfalt haar behoefte deed. Haar wilskracht was gelukkig sterker dan de gêne en uiteindelijk ging ze als eerste vrouw over de finish.
Bewegingswetenschapper Karlijn te Poele benadrukt dat buikloop niet het enige probleem is waar lopers mee kampen. “De ene loper moet ineens naar de wc, de andere heeft last van zure oprispingen, boeren, pijn in de zij of buik, of een opgeblazen gevoel. Dit alles kan de loopprestatie negatief beïnvloeden.”
Te Poele (zie foto) is projectleider van een onderzoek van de Hogeschool Leiden naar maagdarmklachten onder duurlopers. Te Poele: “In totaal hebben zich 45 mannen aangemeld, die op zondag 19 mei in Leiden zullen starten op de halve of hele marathon en nu volop aan het trainen zijn. Stuk voor stuk gezonde mannen, zonder een maagdarmaandoening, die minimaal twee keer per week sporten. Deze observationele studie moet ons een eerste indruk geven van de samenstelling van hun darmmicrobioom en de verschillen tussen lopers met klachten en mensen zonder klachten.”
Meten is weten
De Hogeschool Leiden werkt hiervoor samen met bewegingswetenschappers van de VU, die hebben nagedacht over hoe de deelnemers het beste kunnen worden gemonitord, en met het team van MyMicroZoo, dat verantwoordelijk is voor de microbiële analyse. Te Poele: “Bij aanvang van het onderzoek, in de tweede week van maart, heeft elke deelnemer een fecesmonster opgestuurd, een week voor de marathon en binnen 24 uur na de marathon doen ze dit nog eens. MyMicroZoo analyseert hierin de aanwezige bacteriën.”
“Op de Hogeschool analyseren we daarna metabolieten (eindproducten) in de feces, zoals de verschillende aminozuren en vetzuren. Daarnaast werken we met online vragenlijsten, een trainingsdagboek en hartslagmetingen die ons een indruk geven van iemands conditie, eet- en drinkpatroon, gemoedstoestand en stressniveau. Deze resultaten leggen we vervolgens naast de microbiële resultaten. Op deze manier krijgen niet alleen wij, maar ook de lopers zelf meer inzicht in hun darmgezondheid.”
Van oorzaak naar oplossing
Dennis Rog (28) loopt en fietst regelmatig lange afstanden. Na de marathon van Rotterdam vormt de halve van Leiden voor hem de afsluiter van het loopseizoen. Toen de uitnodiging kwam om deel te nemen aan een onderzoek naar maagdarmklachten onder duurlopers hoefde hij niet lang na te denken.
“Ik heb tijdens duurlopen altijd last van mijn darmen, wat mijn prestaties enorm in de weg zit. Soms is het zo erg dat ik moet stoppen of het er simpelweg uit komt. Via dit onderzoek hoop ik eindelijk de oorzaak van mijn klachten te achterhalen. Ergens hoop ik dat mijn klachten terug te voeren zijn op mijn voeding, want daar kan ik zelf concreet mee aan de slag. Ik eet al gezond, maar mogelijk moet ik anders gaan eten, mijn eetmomenten aanpassen of vanwege een allergie of gevoeligheid bepaalde voeding laten staan.”
Temperatuurpil en dehydratatiemeter
Of voeding daadwerkelijk de bepalende factor is van Dennis’ maagdarmklachten zal het onderzoek moeten uitwijzen. Op 19 mei nemen hij en de andere deelnemers een pil in die hun kerntemperaturen zal monitoren. Aan de hand van hun eindtijd kunnen de onderzoekers zien hoeveel iemands lichaamstemperatuur gedurende de race is gestegen.
Te Poele: “Als je lichaam opwarmt, doordat het erg warm is buiten of doordat je je erg hard inspant, gaat er veel bloed naar je huid en spieren toe en minder naar je spijsverteringsstelsel. Dit vermindert je prestaties en kan maagdarmklachten in de hand werken.
Daarnaast hopen we via een refractometer, die de dichtheid van urine meet, te ontdekken of de lopers met klachten sterker of sneller uitgedroogd raken, want uitdroging (dehydratatie; red.) heeft een soortgelijk negatief effect op het maag- en darmstelsel.
Deze metingen koppelen we aan de vragenlijsten die de deelnemers daags na de marathon zullen invullen over de klachten die ze tijdens en na de race hebben ervaren. Ook zijn we benieuwd naar het tweede fecesonderzoek: eventuele verschillen met de eerder gesignaleerde metabolieten kunnen ons meer vertellen over de invloed van trainen voor de marathon op je maagdarm-gezondheid.”
Foto boven: Leiden Marathon